Restrukturyzacja to kompleksowa procedura zaprojektowana w celu przywrócenia trwałej stabilności finansowej przedsiębiorstwa, które napotkało na trudności ekonomiczne. Dzięki niej firma może nie tylko uniknąć całkowitej likwidacji, ale także zyskać czas i przestrzeń na wdrożenie skutecznych działań naprawczych.
Proces obejmuje zmiany w strukturze organizacyjnej, modelu operacyjnym oraz układzie zobowiązań finansowych, a jego ramy prawne określa ustawa z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne. Skorzystanie z tej ścieżki pozwala przedsiębiorstwu zapewnić ochronę przed egzekucją komorniczą, zyskać akceptację kluczowych wierzycieli i zbudować nowe podstawy do dalszego rozwoju.
Kto może skorzystać z procedury restrukturyzacyjnej?
Z procedury restrukturyzacyjnej mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy spełniają co najmniej jeden z dwóch głównych warunków: popadli w stan niewypłacalności (niezdolność do regulowania wymagalnych zobowiązań) lub są nim zagrożeni (przewidywane trudności w wypłacalności w perspektywie najbliższych kilku miesięcy).
Ocena taka opiera się na tzw. teście płynności (czy środki pieniężne wystarczą na pokrycie bieżących zobowiązań) oraz teście bilansowym (czy wartość zobowiązań nie przekracza majątku). Ważne jest, aby dłużnik wykazał gotowość do uczciwej współpracy z wierzycielami i przedstawił przekonujący plan restrukturyzacyjny, uwzględniający realne źródła przychodów i redukcję kosztów.
Jakie przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o restrukturyzację?
O restrukturyzację mogą ubiegać się zarówno duże korporacje, jak i małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP), a także mikrofirmy i jednoosobowe działalności gospodarcze. Przepisy nie zawierają ograniczeń co do branży czy wielkości podmiotu – liczy się jedynie skala zagrożenia płynności i perspektywy jej przywrócenia.
W praktyce najczęściej z tej procedury korzystają firmy produkcyjne, handlowe i usługowe, których zadłużenie wobec banków, dostawców czy urzędów zaczyna naruszać płynność, ale w których działalności nadal istnieją rentowne segmenty sprzyjające restrukturyzacji.
Kto nie może skorzystać z restrukturyzacji?
Odmowa otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego może nastąpić w sytuacji trwałej niewypłacalności, gdy zobowiązania przewyższają wartość majątku, a dłużnik nie jest w stanie ich pokryć w rozsądnym terminie.
Sąd upadłościowy może również odrzucić wniosek, gdy stwierdzi nadużycia proceduralne (np. ukrywanie składników majątku) lub brak rzetelności w dokumentacji. Ponadto przedsiębiorcy, którzy wcześniej dopuścili się nieuczciwych praktyk w toku restrukturyzacji, mogą zostać wyłączeni z możliwości ponownego skorzystania z tej formy wsparcia.
Restrukturyzacja vs. upadłość – istotne różnice
Choć obie procedury dedykowane są firmom w kryzysie, mają odmienny cel:
-
Restrukturyzacja: utrzymanie przedsiębiorstwa przy życiu, wprowadzenie zmian organizacyjnych i finansowych, ochrona przed egzekucją, kontynuacja działalności.
-
Upadłość: likwidacja majątku dłużnika, zakończenie działalności, zaspokojenie wierzycieli z uzyskanych środków.
Prawo restrukturyzacyjne wyróżnia cztery tryby postępowania, różniące się stopniem ingerencji sądu i sposobem porozumienia z wierzycielami:
-
Postępowanie o zatwierdzenie układu – szybka ścieżka negocjacji między dłużnikiem a wierzycielami.
-
Przyspieszone postępowanie układowe – uproszczona forma układu, z ograniczoną kontrolą sądu.
-
Postępowanie układowe – standardowa procedura, z udziałem nadzorcy sądowego.
-
Postępowanie sanacyjne – najbardziej zaawansowana forma, pozwalająca na działania restrykcyjne i oddłużeniowe.
Każdy z trybów różni się zakresem ochrony aktywów i wpływem na wiarygodność przedsiębiorstwa na rynku.
Jak rozpocząć restrukturyzację?
-
Analiza sytuacji finansowej – ocena płynności i bilansu, identyfikacja źródeł kryzysu.
-
Wybór odpowiedniego trybu – dobranie ścieżki postępowania do stopnia zagrożenia.
-
Przygotowanie dokumentów – plan restrukturyzacyjny, inwentarz wierzycieli, sprawozdania finansowe.
-
Złożenie wniosku do sądu – wraz z kompletną dokumentacją i opłatą sądową.
-
Negocjacje z wierzycielami – uzyskanie akceptacji układu lub powołanie nadzorcy sądowego.
-
Wdrażanie planu – monitoring wskaźników, raportowanie do sądu.
Czas trwania procesu może sięgać od kilku miesięcy do nawet kilku lat, zależnie od stopnia skomplikowania sytuacji i liczby wierzycieli. Koszty postępowania obejmują opłaty sądowe, wynagrodzenie doradców restrukturyzacyjnych oraz ewentualne honoraria nadzorcy lub zarządcy.
Opracowano we współpracy z www.restrukturyzacja-kancelaria.pl
